Słów parę o nomenklaturze Systemu Zharmonizowanego (HS)

Co to jest HS?

Zharmonizowany System Oznaczania i Kodowania Towarów, ogólnie określany jako „System Zharmonizowany” lub po prostu „HS”, jest wielozadaniową międzynarodową nomenklaturą produktów opracowaną przez Światową Organizację Celną (WCO). Obejmuje ponad 5 000 grup towarowych; każda z nich jest oznaczona sześciocyfrowym kodem, ułożona w prawną i logiczną strukturę. System jest wspierany przez dobrze zdefiniowane zasady stosowania w celu uzyskania jednolitej klasyfikacji towaru.

System zharmonizowany podlega Międzynarodowej konwencji w sprawie zharmonizowanego systemu oznaczania i kodowania towarów z 14 czerwca 1983 r. i jako taki jest używany obecnie przez ponad 200 krajów i gospodarek jako podstawa ich taryf celnych i gromadzenia statystyk dotyczących handlu międzynarodowego. Ponad 98% towarów w handlu międzynarodowym jest klasyfikowanych według HS.

Konsekwentne stosowanie HS przyczynia się do harmonizacji procedur celnych i handlowych oraz wymiany danych handlowych poza dokumentami w związku z tymi procedurami, co w konsekwencji przyczynia się do zmniejszania kosztów związanych z handlem międzynarodowym.

HS jest również szeroko stosowany przez rządy, organizacje międzynarodowe i sektor prywatny do wielu innych celów, takich jak:

HS jest zatem uniwersalnym językiem ekonomicznym i systemem kodowania towarów, a także niezbędnym narzędziem w handlu międzynarodowym. HS podlega cyklicznym aktualizacjom co 5-6 lat.

Znaczenie HS

Trudno sobie wyobrazić, jaki wpływ może mieć mały sześciocyfrowy kod HS, np.:

• na międzynarodowe wysiłki na rzecz ograniczenia globalnego ocieplenia,
• w walce z działalnością organizacji przestępczych zajmujących się produkcją narkotyków syntetycznych;
• zdolności kraju rozwijającego się do zapewnienia podstawowej opieki zdrowotnej swoim obywatelom.

We wczesnych latach siedemdziesiątych XX wieku międzynarodowa grupa ekspertów ze Światowej Organizacji Celnej (WCO) w Brukseli stworzyła i nadal rozwija system nomenklatury towarów, który umożliwia krajom monitorowanie towarów przekraczających ich granice, w tych czy innych celach. Bez tej nomenklatury wiele krajowych regulacji i konwencji międzynarodowych nie mogłoby być egzekwowanych, a dwustronne i wielostronne negocjacje handlowe wiązałyby się ze zgadywaniem w zakresie opisywania i identyfikacji towarów, których dotyczą.

W miarę jak handel międzynarodowy stawał się bardziej złożony, a rządy na całym świecie wymagały od swoich administracji celnych większej skuteczności, narody zwróciły się w stronę Systemu zharmonizowanego, opracowanego w ramach WCO, jako głównego filaru ich wymagań dotyczących zgodności podatkowej i regulacyjnej. HS zbliżył się w ten sposób do powszechnego zasięgu i zapewnia najsilniejsze w historii, globalnie jednoczące narzędzie klasyfikacji w handlu towarami.

Zaawansowanie handlu międzynarodowego i rosnące zaniepokojenie przestępczością transgraniczną sprawiły, że System zharmonizowany przekształcił się w wielofunkcyjne narzędzie, przez WCO nazwane „prawdziwym szwajcarskim scyzorykiem wojskowym”, które umożliwia znacznie więcej niż tylko zapewnienie, że „jabłka” w jednym kraju nie są „pomarańczami” w innym.

Funkcjonariuszowi celnemu, który kontroluje przesyłkę w transporcie drogowym, kod HS dostarcza istotnych informacji o towarze będącym przedmiotem obrotu handlowego – bez ważnego i prawidłowo określonego kodu HS na przejściach granicznych dochodziłoby do zamieszania, długich poszukiwań informacji o towarze i opóźnień przy odprawach. Dla funkcjonariuszy celnych, zmagających się z falami ładunków morskich, przesyłek lotniczych czy przesyłek ekspresowych, nomenklatura HS stała się czymś w rodzaju lingua franca.

Na poziomie międzynarodowym HS opiera się na hierarchii sekcji, działów, pozycji i podpozycji. Dało to Światowej Organizacji Celnej ramy umożliwiające reagowanie na obawy wielu rządów i organizacji międzynarodowych, które chcą podjąć kroki w celu przeciwdziałania nowo pojawiającym się problemom.

Jako przykłady reakcji WCO na międzynarodowe obawy można wskazać, m.in. utworzenie kodów HS dla substancji zubożających warstwę ozonową, prekursorów chemicznych do produkcji nielegalnych narkotyków, niebezpiecznych odpadów, zagrożonych gatunków, broni chemicznej i narkotyków oraz substancji psychotropowych. Wiele międzynarodowych konwencji, porozumień i inicjatyw opiera się na HS w celu praktycznego ich wdrożenia na granicach. Jako przykłady takich konwencji można wskazać, m.in.:

• Konwencję Sztokholmską w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych podpisaną w 2001 r. w Sztokholmie,
• Konwencję Bazylejską o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych sporządzoną w Bazylei w 1989 r.,
• Konwencję Rotterdamską w sprawie procedury zgody po uprzednim poinformowaniu w międzynarodowym handlu niektórymi niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i pestycydami, która została przyjęta w 1998 r.,
• Konwencję waszyngtońską o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) z 1973 r.,
• Protokół Montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową sporządzony w Montrealu w 1987 r.

– w ramach tych (i innych) konwencji HS jest traktowany jako wspólny język w handlu międzynarodowym.

***

Jeśli tematyka klasyfikacji pozostaje w orbicie Państwa zainteresowań i chcieliby Państwo skonsultować jakikolwiek aspekt związany z jej stosowaniem – pozostajemy do Państwa dyspozycji.

Opracował:

Piotr Sikorski

Ekspert Centrum Klasyfikacji

*****

Artykuł został opracowany na podstawie następujących źródeł:

• informacje na stronie Światowej Organizacji Celnej (WCO) (http://www.wcoomd.org/en.aspx);

• rozporządzenie Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz.U. L 256 z 7.9.1987, s. 1);

• Kodeks postępowania dla zarządzania Nomenklaturą scaloną (CN) (Dz.U. C 150 z 30.05.2000 s. 4).

• Informacje na stronie podatki.gov.pl (https://www.podatki.gov.pl/ )