Dziś – 30 lipca, o godz. 13 – po otrzymaniu stanowiska TSUE, Naczelny Sąd Administracyjny ogłosił wyrok w sprawie możliwości stosowania 5% stawki VAT w uproszczonych schematach gastronomicznych.
Sąd wskazał, że sprzedaż wewnątrz placówek gastronomicznych oraz w galeriach handlowych powinna być zasadniczo kwalifikowana jako świadczenie usług, a więc sprzedaż opodatkowana 8% stawką VAT.
Inny pogląd przedstawił Sąd w zakresie sprzedaży z tzw. okienek „drive” oraz sprzedaży na wynos – w tym zakresie NSA uznał, że możemy mówić o dostawie towarów, a więc potencjalnie o możliwości stosowania 5% stawki VAT.
Sąd podkreślił jednocześnie, że w zakresie historycznych rozliczeń podatnicy mogą korzystać z zasady zaufania – zwłaszcza w przypadkach, w których ich rozliczenia były objęte wcześniej pozytywnymi rozstrzygnięciami organów.
Jak to się zaczęło?
Przypomnijmy – stosowanie 5% stawki VAT w uproszczonych schematach gastronomicznych do czerwca 2016 r. zasadniczo nie budziło większych wątpliwości po stronie organów podatkowych.
W powszechnej praktyce organy akceptowały rozliczenia podatników w tym zakresie i nawet dokonywały zwrotów VAT przy korektach historycznych rozliczeń. Część podatników decydowała się bowiem na „wsteczną” zmianę stawki VAT z 8% na 5% i wystąpienie o zwrot nadpłaty.
Losy podatników mocno skomplikowała jednak interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 24 czerwca 2016 r. (nr PT1.050.3.2016.156), w której wskazano, że w szeroko rozumianej gastronomii brak jest podstaw do stosowania 5% stawki VAT.
Stanowisko MF dało organom podatkowym podstawę do wszczynania licznych postępowań, w których kwestionowano historyczne rozliczenia podatników.
Spory z fiskusem często znajdowały swój finał w sądach administracyjnych, jednak poszczególne sądy przyjmowały w tym zakresie odmienne stanowiska, stając raz po stronie fiskusa, raz po stronie podatników.
Sprawy warte miliony
W upublicznionych aktach brak jest wskazania konkretnych poziomów zaległości podatkowych, o które toczy się spór.
Jednak biorąc pod uwagę liczbę spraw, zaangażowane w nie podmioty, okresy objęte postępowaniami (tj. nawet rozliczenia za 2011 r.) i (nie zapominajmy) odsetki – można racjonalnie przyjąć, że spór o możliwość stosowania stawki 5% VAT to w istocie spór o setki milionów złotych.
Pytanie do TSUE
Kwestia stosowania 5% stawki VAT okazała się na tyle złożona, że NSA zdecydował się na wystąpienie z pytaniami prejudycjalnymi do TSUE.
W dniu 22 kwietnia 2021 r. TSUE wydał wyrok odnoszący się do pytań NSA (sprawa C-703/19). Niemniej, Trybunał nie rozstrzygnął jednoznacznie kwestii prawidłowości stawki – pozostawiając to zagadnienie ostatecznej decyzji NSA.
Wyrok NSA – kto może odetchnąć z ulgą?
To właśnie dziś – 30 lipca o godz. 13.00 – NSA wydał wyrok w postępowaniu, w którym formalnie wypowiedział się TSUE.
Co szczególnie istotne – w ustnych motywach rozstrzygnięcia – rozróżniając poszczególne systemy sprzedaży, Sąd odwołał się do zasady neutralności – wskazując, że niedopuszczalne jest takie samo traktowanie sprzedaży realizowanej „na wynos” jak sprzedaży wewnątrz lokalu gastronomicznego czy galerii handlowej.
W ocenie Sądu – sprzedaż „na wynos” (w tym – w tzw. okienkach „drive”) powinna być kwalifikowana bowiem jako dostawa towarów, natomiast sprzedaż wewnątrz lokalu gastronomicznego powinna być traktowana jako usługa (objęta 8% a nie 5% stawką VAT).
Sąd zwrócił jednak uwagę, że w zakresie historycznych rozliczeń podatnik powinien jednak korzystać z ochrony wynikającej z zasady zaufania do organów podatkowych – w szczególności, gdy wcześniej ich rozliczenia były akceptowane przez organy.
Całościowa ocena rozstrzygnięcia Sądu w dużym stopniu zależeć będzie od jego szczegółowego pisemnego uzasadnienia.
Już teraz można jednak stwierdzić, że podatnicy, którzy stosowali 5% stawkę VAT wyłącznie do sprzedaży „na wynos” – mogą traktować omawiany wyrok jako bardzo mocny argument na ich korzyść.
W zakresie pozostałych schematów sprzedaży – wydaje się, że konieczne będzie szczegółowe zbadanie i wyważenie poszczególnych elementów świadczenia, a w przypadku toczącego się już sporu – zgromadzenie argumentacji także w obszarze zasady zaufania.
***
Jeśli byliby Państwo zainteresowani szczegółowymi zasadami stosowania stawek VAT oraz postępowaniami w tym zakresie – zapraszamy do kontaktu.
Jakub Jaros – dyrektor Centrum Klasyfikacji Towarów i Usług
