Nie tylko w Polsce organy podatkowe odmawiają zwrotu VAT podatnikom korygującym sprzedaż konsumencką z uwagi na rzekome „bezpodstawne wzbogacenie”. Korekty takie często mają związek ze stosowaniem za wysokiej stawki VAT – co też miało miejsce w austriackiej sprawie rozpatrywanej przez TSUE.  Wczorajsze rozstrzygnięcie Trybunału niewątpliwie wzmacnia pozycję podatników w tym zakresie.

Wyrok TSUE z dnia 8 grudnia 2022 r. (C‑378/21).

***

Okoliczności sprawy

Austriacka Spółka prowadząca kryty plac zabaw, stosowała stawkę VAT w wysokości 20% w odniesieniu do świadczonych przez nią usług VAT.

Po stwierdzeniu, że ustawowa stawka VAT mająca zastosowanie do jej usług wynosiła nie 20%, lecz 13%, skorygowała swoją deklarację VAT celem zaliczenia przez organ podatkowy na jej rzecz nadwyżki VAT.

Spółka ta wystawiła swym klientom łącznie 22 557 paragonów na których wskazała za wysoką stawkę VAT. Paragony te były jednocześnie fakturami (opiewającymi na niską kwotę) w rozumieniu austriackiego prawa.

Jak wynika z opisu sprawy, Spółka dokonała co prawda korekty deklaracji, jednak nie dokonała korekty paragonów / faktur.

Organ podatkowy odmówił uznania korekty deklaracji ze względu na to, że:

  • po pierwsze, zgodnie z prawem krajowym Spółka jest zobowiązana do zapłaty wyższego VAT z powodu braku dokonania korekty faktur,
  • a po drugie, ze względu na to, że klienci skarżącej w postępowaniu głównym ponieśli wyższy koszt VAT, w związku z czym żądana korekta prowadziłaby do bezpodstawnego wzbogacenia skarżącej.

Stanowisko Trybunału

Z uwagi na konstrukcje pytań prejudycjalnych postawionych przez austriacki sąd, Trybunał odniósł się bezpośrednio do kwestii obowiązku zapłaty VAT z tytułu wystawionych faktur.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 203 Dyrektywy VAT każda osoba, która wykazuje VAT na fakturze, jest zobowiązana do zapłaty VAT (odpowiednikiem tego przepisu w polskim prawie jest słynny art. 108 ustawy o VAT).

Nie bez przyczyny powyższe regulacje intuicyjnie wiążemy z „pustymi” fakturami.

Jak bowiem orzekł TSUE, powyższe unormowania mają na celu wyeliminowanie ryzyka uszczuplenia wpływów podatkowych. Art. 203 Dyrektywy VAT ma zastosowanie w sytuacji gdy VAT został błędnie wykazany na fakturze i istnieje ryzyko utraty wpływów podatkowych z tego powodu, że odbiorca danej faktury może skorzystać z prawa do odliczenia tego VAT.

W konsekwencji Trybunał uznał, że art. 203 Dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że podatnik, który świadczył usługę i wykazał na fakturze kwotę podatku od wartości dodanej (VAT) obliczoną na podstawie błędnej stawki, nie jest na mocy tego przepisu zobowiązany do zapłaty części błędnie zafakturowanego VAT, jeśli nie istnieje żadne ryzyko utraty wpływów podatkowych w związku z tym, że usługobiorcy są wyłącznie konsumentami końcowymi niekorzystającymi z prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT.

Bezpodstawne wzbogacenie

Jakkolwiek Trybunał nie odniósł się wprost do kwestii bezpodstawnego wzbogacenia, rozważania w tym zakresie przedstawiła Rzecznik Generalna Juliane Kokott w opinii wydanej w sprawie.

Wywód Rzecznik może być bardzo pozytywnie odbierany przez podatników:

w przypadku stałej kwoty uzgodnionej wobec konsumenta końcowego i przerzucenia ciężaru podatku VAT wykluczyłabym jako taką możliwość bezpodstawnego wzbogacenia się podatnika świadczącego usługi. Taki podatnik musiał pogodzić się z niższą marżą albo z niższą konkurencyjnością niż jego konkurenci

Przypominamy, że kwestia bezpodstawnego wzbogacenia będzie przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału w polskiej sprawie, o czym wspominaliśmy w poprzednim wpisie  – czytaj.

***

Jeżeli jeśli chcieliby Państwo przedyskutować powyższe zagadnienie lub inne aspekty związane ze stosowaniem obniżonych stawek VAT – zapraszamy do kontaktu.

Zespół Centrum Klasyfikacji Towarów i Usług
biuro@centrumklasyfikacji.pl
Tel. 22 24 39 500